بررسی عملکرد تیم اقتصادی دولت چهاردهم برای التیام وضعیت بازار بورس؛ بازگشت اعتماد به تالار شیشه‌ای

عمق‌بخشی به بازار سرمایه و افزایش ارزش بازار بورس یا اصطلاحا مارکت کپ این بازار، مطالبه‌ی جدی عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد دولت چهاردهم، از حجت‌الله صیدی، رئیس جدید این بازار بود. در سال 1403، به جز دو عرضه اولیه شرکت سهامی بیمه ایران معین با نماد معین و شرکت تولیدی و صنعتی گوهر فام با نماد شفام، در نیمه‌ی اول سال هیچ عرضه‌ی اولیه‌ای انجام نشد. این موضوع را می‌توان از سویی در بلاتکلیفی تیم اقتصادی در پایان دولت سیزدهم و رئیس سازمان بورس و از سویی وجود سایه‌ی جنگ بر کشور ارزیابی کرد. به هر جهت، در نیمه‌ی دوم سال تعداد 11 سهام به بازار بورس عرضه شدند که در کنار 7 پذیره‌نویسی برای تامین مالی شرکت‌ها، نقش بسیار خوبی در توسعه‌ی این بازار و بازگشت سرمایه‌های فراری بورس ایفا کردند.

عرضه‌هایی که پرطرفدار شدند

یکی از شاخص‌هایی که معمولا تصویر تقریبی از روند اعتماد اشخاص حقیقی به بورس را نشان می‌دهد، استقبالی است که از عرضه‌های اولیه می‌شود. شفام، اولین عرضه‌ی امسال که در اردیبهشت ماه انجام شد، با استقبالی در حدود 750 هزار نفر از اشخاص حقیقی مواجه شد که عددی بسیار ناچیز بود. روند استقبال از این عرضه‌ها از ابتدای سال به تدریج افزایش یافت تا به استقبال 1 میلیون و 447 هزار نفری در عرضه‌ی نماد سیسکو، 1 میلیون و 466 هزار نفر در عرضه‌ی اولیه غانیزان و همین حدود در سایر عرضه‌های اخیر برسد. اگرچه این میزان از مشارکت در سال جاری بی سابقه بوده اما همچنان فاصله زیادی با رکورد تاریخی مشارکت در عرضه اولیه دارد. در عرضه ‌اولیه‌های سال 99 میزان مشارکت به بیش از 5 میلیون نفر هم رسیده بود. رکورددار مشارکت در عرضه اولیه در اختیار «بپیوند» است که با حضور 5 میلیون و 570 هزار نفر انجام شد؛ رکوردی که احتمالا شکستن آن به این زودی‌ها امکان‌پذیر نباشد. علاوه بر این، عرضه‌های اولیه به افزایش ظرفیت بازار و عمق‌بخشی به آن نیز کمک می‌کند و باعث می‌شود که ورود پول‌های حقیقی و اصطلاحا سرمایه‌های سرگردان باعث حباب و تغییرات چشم‌گیری در روند قیمتی بازار نشود؛ بدیهی است که حضور این سرمایه‌ها در بازار بورس، در جمیع جهات، بهتر از حضور در بازارهای تورم‌زایی مانند سکه، ارز یا مسکن است.

رشد قابل توجه ارزش معاملات از ابتدای سال 

در دو ماهه‌ی ابتدایی سال جاری، ارزش معاملات بورس تهران به‌طور میانگین روزانه حدود 3.5هزار میلیارد تومان به ثبت رسیده که در مجموع عددی بسیار پایین و غیرقابل قبولی بوده است. این ارزش هم‌اکنون به حدود 15هزار میلیارد تومان در روز رسیده است. دلایل مختلفی برای این افزایش ارزش معاملات بیان می‌شود؛ از جمله اینکه به‌طور کلی با افزایش شاخص، ارزش سهام و به تبع آن ارزش معاملات نیز افزایش پیدا می‌کند؛ همچنین دور شدن از جنگ اسرائیل، افزایش اعتماد به «تالار شیشه‌ای» با روی کار آمدن تیم اقتصادی جدید و عرضه‌های اولیه‌ای که بازدهی خوبی داشته‌اند، دیگر دلایلی بوده است که برای ورود پول حقیقی و پول هوشمند به بازار عنوان می‌شود. 
همچنین پس از مدت طولانی رکود بر این بازار و پایین آمدن نسبت P/E یا نسبت ارزش کل شرکت نسبت به قیمت سهم آن که باعث خروج هزاران میلیارد پول حقیقی از بازار شد، رشد اخیر بورس قیمت‌ سهام را به عدد واقعی خود نزدیک‌تر کرد که گفته می‌شود این رشد، دست‌کم تا شاخص 3.8 میلیونی ادامه‌دار خواهد بود.