فرصت‌ها و تهدیدهای اصلاحات اقتصادی خاویر مایلی؛ «شوک درمانی» آرژانتینی

 فرصت‌ها و ریسک‌ها

یکی از نخستین اصلاحاتی که مایلی پس از تصدی ریاست جمهوری انجام داد، کاهش ارزش پزو آرژانتین و کاهش شدید هزینه‌های عمومی بود. اگرچه این اقدامات در ابتدا به آشفتگی اقتصادی و افزایش قیمت منجر شد، اما سپس نتایج مثبتی را به همراه داشت. در پایان سال ۲۰۲۴، نرخ تورم ماهانه از ۲۰ به کمتر از ۳ درصد کاهش یافت، همچنین آرژانتین برای اولین بار از سال ۲۰۰۹ مازاد بودجه سالانه داشت. هرچند موفقیت کوتاه مدت اصلاحات اقتصادی احتمالا تصور مطلوبی برای سرمایه گذاران خارجی ایجاد کرده باشد، پایداری این موفقیت به تعادل اجتماعی اصلاحات بستگی دارد. بحران‌های اقتصادی قبلی آرژانتین نشان داده که منافع بلندمدت سیاست‌های بازارگرایانه زمانی محدود می‌شود که تأثیر آن بر مردم نادیده گرفته شود. این سؤال که آیا اصلاحات مایلی از این اشتباهات درس گرفته است یا خیر، عنصری حیاتی در ارزیابی رهبری وی خواهد بود. این دستاوردها به شاخص‌های کلان اقتصادی محدود نمی‌شد. تثبیت قیمت‌ها در زندگی روزمره مردم و عادی شدن تجارت، اصلاحات را برای عموم مردم مقبول‌تر کرد. با این حال، پایداری این حمایت مردمی مستقیماً با تأثیر کاهش هزینه‌های اجتماعی بر گروه‌های کم درآمد مرتبط است. افزایش هزینه‌های زندگی و بی‌عدالتی اجتماعی ممکن است واکنش‌ها به سیاست‌های مایلی را در آینده افزایش دهد. به خصوص در مناطق روستایی و فقیرتر، اثرات کاهش هزینه‌های اجتماعی به شدت احساس می‌شود. اگر ناآرامی‌ها در این مناطق افزایش یابد، تعادل اجتماعی آرژانتین می‌تواند به طور جدی متزلزل شود.

تاکید بر مقررات‌زدایی

رئیس جمهور آرژانتین، زمانی که یک سال پیش قدرت را در دست گرفت، وعده داد که اره برقی خود را روی قوانین قرار دهد. وزارت مقررات‌زدایی تازه تأسیس او در ماه ژوئیه شروع به کار کرد و تقریباً هر روز، یک یا چندین اصلاحات نظارتی را اعلام می‌کند. برنامه مقررات‌زدایی آرژانتین طیف گسترده‌ای از بخش‌ها شامل مسکن، داروسازی، فناوری، موانع تجاری غیر تعرفه‌ای، حمل و نقل، گردشگری، انرژی، کشاورزی، و غیره را در بر می‌گیرد. به عنوان مثال، مایلی قانونی را وضع کرده که بر فعالیت‌های متعدد تأثیر می‌گذارد که به موجب آن، در صورتی که بوروکراسی دولتی در بازه زمانی معین به درخواست پاسخ ندهد، مجوز درخواستی تأیید شده تلقی می‌شود. هنوز برای اندازه‌گیری تأثیر کامل مقررات‌زدایی زود است، اما شکی نیست که با توجه به وزن اداری آن اهمیت زیادی دارند. برخی از نشانه‌های آن را می‌توان در مثال‌های زیر مشاهده کرد؛ حذف طرح صدور مجوز واردات باعث کاهش ۳۵ درصدی قیمت لوازم خانگی و ۲۰ درصدی قیمت اقلام پوشاک شده یا لغو سیستم کنترل اجاره بها در آرژانتین منجر به سه برابر شدن عرضه آپارتمان‌های اجاره‌ای در بوئنوس آیرس و کاهش نزدیک به ۵۰ درصدی قیمت شده است.

امید به صندوق بین‌المللی پول

موفقیت اصلاحات اقتصادی آرژانتین به شدت به رابطه با صندوق بین المللی پول بستگی دارد. مایلی در تلاش است تا وام جدیدی از صندوق بین المللی پول برای آرژانتین که ۲۲ برنامه نجات شکست خورده در گذشته داشته، دریافت کند. اما این یک روند آسان نیست. به منظور تضمین وام جدید، صندوق بین‌المللی پول از دولت مایلی برای اطمینان از انضباط اقتصادی انتضار گام‌های مشخصی را دارد. رابطه نزدیک این کشور با دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا می‌تواند مزیت مهمی در این روند باشد. با توجه به نفوذ ترامپ بر صندوق بین المللی پول، این رابطه می‌تواند شانس مایلی را برای دریافت وام افزایش دهد. اما سوال کلیدی این است که آیا مایلی می‌تواند حمایت مردمی را در حین انجام خواسته‌های صندوق بین المللی پول حفظ کند یا خیر. برنامه‌های صندوق بین‌المللی پول اغلب شامل سیاست‌های مالی سختگیرانه می‌‍شود و تأثیر این سیاست‌ها بر مخارج اجتماعی احتمالا مشروعیت اصلاحات را در چشم مردم زیر سوال ببرد. طرح‌های آزادسازی پزو یکی از بزرگترین چالش‌های پیش روی دولت مایلی است. در گذشته، نرخ شناور پزو منجر به بحران‌های عمیق در اقتصاد آرژانتین شده است. بنابراین بسیار مهم است که فرآیند به دقت مدیریت شود. اگر این فرآیند با موفقیت مدیریت شود، اقتصاد آرژانتین می‌تواند بیشتر با پویایی بازار هماهنگ و وارد دوره‌ای از رشد پایدار شود. با این حال، سوء مدیریت احتمالی، مانند کاهش سریع ارزش پزو، می‌تواند کشور را به تورم بالا و هرج و مرج اقتصادی بکشاند.

اهمیت موضع مردمی

در حالی که این اصلاحات شاخص‌های اقتصادی را بهبود بخشیده است، اما به دلیل کاهش هزینه‌های اجتماعی، فشار قابل توجهی بر گروه‌های کم‌درآمد وارد کرده است. این روند باعث ناآرامی‌های اجتماعی گسترده و افزایش واکنش‌ها علیه اصلاحات شده است. افزایش تنش‌های اجتماعی می‌تواند حفظ حمایت مردمی را برای مایلی دشوارتر و پایداری اصلاحات را تهدید کند. علاوه بر این، کاهش در زمینه‌های اساسی مانند آموزش و بهداشت می‌تواند سرمایه انسانی را در درازمدت تضعیف کند که تأثیر منفی بر توسعه اقتصادی آرژانتین دارد. انتخابات میان دوره‌ای در سال ۲۰۲۵ نقطه حساسی برای مایلی خواهد بود. واکنش مردم به اصلاحات اقتصادی نتیجه این انتخابات را تعیین می‌کند و نقش تعیین کننده‌ای در آینده سیاست‌های مایلی خواهد داشت. بنابراین، دولت مایلی باید اقداماتی را برای تقویت حمایت مردمی پیش از انتخابات انجام دهد. بازنگری در برنامه‌های کمک‌های اجتماعی، به ویژه برنامه‌هایی که گروه‌های کم درآمد را هدف قرار می‌دهند، می‌تواند این حمایت را افزایش دهد. سخنرانی‌های مایلی در داووس، او را به یک چهره بین المللی تبدیل کرده است. در سال ۲۰۲۴، سخنرانی او در داووس، چشم‌انداز اقتصادی مایلی را به جهان معرفی و توجه سرمایه گذاران را به خود جلب کرد. در حالی که این امر اعتبار آرژانتین را در بازارهای بین المللی افزایش داده است، اصلاحات باید به طور مداوم اجرا شوند تا این اعتماد طولانی مدت باشد. علاوه بر این، سیاست‌های بازارمحور که در داووس ارائه کرده است می‌تواند نه تنها اعتماد سرمایه گذاران بلکه پتانسیل همکاری‌های منطقه‌ای را نیز افزایش دهد. روابط تجاری قوی‌تر آرژانتین با کشورهای همسایه مانند برزیل و شیلی عامل مهمی است که می‌تواند از موفقیت اصلاحات حمایت کند.

پایداری اصلاحات، رمز موفقیت

پایداری اصلاحات نه تنها با شاخص‌های اقتصادی، بلکه به رفاه جمعیت و نحوه مدیریت تعادل‌های اجتماعی نیز ارتباط مستقیم دارد. اگر مایلی در مقابله با این چالش‌های چند بعدی موفق شود، اقتصاد آرژانتین می‌تواند از مشکلات مزمن خود خلاص و در سطح بین المللی قوی‌تر شود. در غیر این صورت، موفقیت‌های کوتاه مدت اصلاحات می‌تواند جای خود را به مشکلات اقتصادی و اجتماعی عمیق‌تری بدهد. در مجموع، آرژانتین تحت رهبری مایلی، وارد دوره تحول اقتصادی شده است. در حالی که شوک درمانی در کوتاه‌مدت موثر بوده است، اما پایداری این سیاست‌ها باید به دقت مدیریت شود. زمان نشان خواهد داد که آیا سیاست‌های مایلی به عنوان یک داستان موفقیت در تاریخ ثبت خواهد شد یا آغاز یک بحران جدید است. در واقع، اینکه سیاست‌های رادیکال مایلی واقعاً یک «انقلاب اقتصادی» است یا یک ریسک بلندمدت، بستگی به همسویی ابعاد اجتماعی و اقتصادی اصلاحات دارد.