اقتصادی
تاب‌آوری جامعه در برابر شرایط سخت اقتصادی، مفهومی کلیدی در مطالعات اقتصادی و اجتماعی است که به توانایی یک جامعه برای مقابله، سازگاری و بازیابی از بحران‌های اقتصادی اشاره دارد. این تاب‌آوری شامل مجموعه‌ای از عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حکومتی است که در کنار هم به یک جامعه کمک می‌کنند تا در برابر فشارهای اقتصادی پایدار بماند و مسیر توسعه را ادامه دهد.
نویسنده: مرتضی فاخری
در کشور ما، شرایط سخت اقتصادی ناشی از تحریم‌ها، نوسانات نرخ ارز، تورم بالا و کاهش ارزش پول ملی، چالش‌های متعددی را برای مردم و سیاست‌گذاران ایجاد کرده است. این چالش‌ها باعث شده‌اند که تاب‌آوری اقتصادی جامعه ایران به یکی از مباحث مهم و مورد توجه تبدیل شود. در این مطلب، به بررسی عوامل مؤثر بر تاب‌آوری جامعه ایران در برابر شرایط سخت اقتصادی پرداخته و راهکارهای عملی برای افزایش آن ارائه خواهد شد.
یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر تاب‌آوری اقتصادی، نظام اقتصادی و سیاست‌های کلان کشور است. وجود یک اقتصاد پویا، متنوع و مقاوم می‌تواند جامعه را در برابر تکانه‌های اقتصادی مصون کند. در ایران، وابستگی شدید به درآمدهای نفتی و کاهش تولید ملی، تاب‌آوری اقتصادی را تضعیف کرده است. در چنین شرایطی، حرکت به سمت اقتصاد دانش‌بنیان، حمایت از تولید داخلی و کاهش وابستگی به منابع ناپایدار می‌تواند نقش مهمی در افزایش تاب‌آوری داشته باشد. ایجاد مشوق‌های مالی و اعتباری برای بنگاه‌های کوچک و متوسط نیز می‌تواند نقش مؤثری در تقویت اقتصاد و کاهش وابستگی به منابع خارجی ایفا کند.
علاوه بر ساختارهای اقتصادی، سرمایه اجتماعی نیز نقش بسزایی در تاب‌آوری جامعه ایفا می‌کند. سرمایه اجتماعی شامل اعتماد عمومی، همبستگی اجتماعی و مشارکت مردم در امور اقتصادی و اجتماعی است. متأسفانه در کشورمان، بدلایل مختلفی از جمله استفاده از روش‌های سنتی و قدیمی یا عملکرد ضعیف و گاه نامتوازن، با عامل چالش برانگیز کاهش سطح اعتماد عمومی به نهادهای دولتی و اقتصادی مرتبط، مواجه هستیم. برای افزایش سرمایه اجتماعی، شفافیت در سیاست‌گذاری، پاسخگویی مسئولان و تقویت نهادهای مدنی ضروری است. همچنین، تقویت فرهنگ تعاون و همیاری در جامعه می‌تواند مردم را در برابر مشکلات اقتصادی مقاوم‌تر کند. نهادهای محلی و مردمی، مانند تعاونی‌ها و صندوق‌های قرض‌الحسنه، نیز می‌توانند به ایجاد شبکه‌های حمایتی مؤثر کمک کنند.
نظام آموزشی و مهارت‌آموزی نیز یکی از ارکان مهم در افزایش تاب‌آوری اقتصادی است. اگر نیروی انسانی دارای مهارت‌های متنوع و توانایی تطبیق با شرایط جدید باشد، شوک‌های اقتصادی، کمتر جامعه را متأثر خواهند کرد. در ایران، لزوم اصلاح نظام آموزشی به‌گونه‌ای که مهارت‌های کارآفرینی، فناوری‌های نوین و تفکر خلاق را تقویت کند، بیش از پیش احساس می‌شود. این اصلاحات می‌توانند زمینه را برای کاهش نرخ بیکاری و افزایش بهره‌وری اقتصادی فراهم کنند. حمایت از پژوهش‌های کاربردی و ارتباط نزدیک‌تر میان دانشگاه‌ها و صنایع نیز می‌تواند به تربیت نیروی کار ماهر و کارآمد کمک کند. آموزش حرفه‌ای و فنی برای ارتقای مهارت‌های نیروی کار، به‌ویژه در حوزه‌های فناوری و صنعت، نقش کلیدی در افزایش انعطاف‌پذیری نیروی انسانی خواهد داشت.
از دیگر عوامل کلیدی، حمایت‌های اجتماعی و سیاست‌های رفاهی مناسب است. در شرایط بحران اقتصادی، وجود شبکه‌های حمایتی می‌تواند از آسیب‌های اجتماعی جلوگیری کند. در ایران، تقویت بیمه‌های اجتماعی، افزایش یارانه‌های هدفمند و حمایت از اقشار آسیب‌پذیر، از جمله راهکارهایی هستند که می‌توانند به افزایش تاب‌آوری جامعه کمک کنند. حمایت‌های اجتماعی نباید صرفاً به پرداخت‌های نقدی محدود شود، بلکه باید در قالب ایجاد فرصت‌های شغلی، برنامه‌های آموزشی و حمایت از کسب‌وکارهای خرد نیز اجرایی گردد. علاوه بر این، سیاست‌های حمایتی از مشاغل کوچک و متوسط و کاهش مالیات بر این کسب‌وکارها، می‌تواند به توسعه اشتغال و بهبود معیشت جامعه کمک کند.
مدیریت منابع و اصلاح الگوی مصرف نیز در افزایش تاب‌آوری جامعه تأثیر دارد. در شرایط سخت اقتصادی، استفاده بهینه از منابع، کاهش هزینه‌های غیرضروری و تشویق به صرفه‌جویی می‌تواند تاب‌آوری خانواده‌ها و کسب‌وکارها را تقویت کند. در این راستا، ترویج فرهنگ مصرف هوشمندانه و حمایت از تولید داخلی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. سیاست‌های تشویقی برای تولید و مصرف کالاهای داخلی و کاهش وابستگی به کالاهای وارداتی، می‌تواند به ثبات اقتصادی کشور کمک کند. علاوه بر این، سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیربنایی، مانند توسعه منابع انرژی تجدیدپذیر، می‌تواند راهکار مناسبی در تأمین پایدار منابع و تقویت آن محسوب گردد.
در اینجا، نقش دولت در افزایش تاب‌آوری جامعه غیرقابل انکار است. سیاست‌های کلان اقتصادی، تنظیم‌گری درست در بازارها، مقابله با فساد و ایجاد فضای کسب‌وکار مناسب، همگی از اقداماتی هستند که می‌توانند به پایداری اقتصادی جامعه کمک کنند. در کشورمان، اصلاحات ساختاری در نظام بانکی، مالیاتی و گمرکی می‌تواند موجب کاهش فشارهای اقتصادی بر مردم شده و مسیر را برای بهبود شرایط هموار سازد. دولت همچنین باید به ایجاد بسترهای سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی توجه کند تا امکان رشد اقتصادی بلندمدت فراهم شود. برنامه‌ریزی استراتژیک برای توسعه زیرساخت‌های اقتصادی، مانند بهبود حمل‌ونقل و ارتقای فناوری‌های دیجیتال، نیز می‌تواند ظرفیت‌های اقتصادی کشور را افزایش دهد.
به‌طورکلی، تاب‌آوری اقتصادی جامعه ایران در گرو ترکیبی از سیاست‌های اقتصادی مناسب، سرمایه اجتماعی قوی، اصلاحات آموزشی، حمایت‌های اجتماعی و مدیریت بهینه منابع است. اتخاذ یک رویکرد جامع و هماهنگ بین بخش‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی، کلید عبور از بحران‌های اقتصادی و حرکت به سوی توسعه پایدار خواهد بود. برنامه‌ریزی صحیح، مدیریت کارآمد منابع و همراهی دولت و مردم می‌تواند تضمین‌کننده مقاومت اقتصادی در برابر چالش‌های آینده باشد. همچنین، توسعه فناوری‌های نوین، ترویج اقتصاد دیجیتال و سرمایه‌گذاری در نوآوری‌های صنعتی، می‌تواند اقتصاد کشور را متنوع‌تر و پایدارتر کند. توجه به سیاست‌های زیست‌محیطی و توسعه پایدار نیز به‌عنوان یکی از محورهای کلیدی تاب‌آوری اقتصادی محسوب می‌شود.
تگ ها:
نظرسنجی
اخبار مرتبط
هـرمـزگان فعال ترین مرز تجاری کشور
عشق به انقلاب تحریم شدنی نیست
اراده جدی دستگاه قضایی برای مبارزه با فساد
خودرو باز هم گران شد
برخورد قاطع با متصرفان زمين هاي ملی
پربازدیدترین ها
مجموعه سازه گستر گامبرون
شرایط جدیدی برای دریافت کارت اعتباری سهام عدالت اعلام شده که براساس آن شش گروه از سهامداران نمی‌توانند کارت اعتباری بگیرند.
مدیر فناوری اطلاعات و ارتباطات سازمان منطقه آزاد قشم از الکترونیکی شدن مراحل ثبت نام و تمدید کارت شهروندی قشم با هدف کاهش مراجعات حضوری برای کنترل بهتر و مقابله با شیوع ویروس کرونا در جزیره خبر داد.
جدیدترین اخبار
