سیاسی
عملیات ۷ اکتبر ۲۰۲۳، که توسط حماس علیه اسرائیل اجرا شد، یکی از بزرگترین رویدادهای نظامی در سال‌های اخیر بود که پیامدهای گسترده‌ای در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی به همراه داشت. این عملیات، که با نفوذ گسترده حماس به خاک اسرائیل و حملات موشکی همراه بود، از دو منظر قابل تحلیل است: اول، اینکه ممکن است این رویداد یک "تله نظامی" طراحی‌شده توسط اسرائیل باشد.
نویسنده: محمد حجتی
دوم، اینکه این حمله، تصمیمی راهبردی از سوی حماس برای تغییر معادلات منطقه‌ای بوده است.این مقاله با هدف تحلیل این دو دیدگاه، به بررسی تهدیدها، فرصت‌ها و چالش‌های پیش‌روی هر دو طرف می‌پردازد. اخبار این عملیات در اغلب رسانه‌های دنیا انعکاس یافت. حملات در سحرگاه ۷ اکتبر با شلیک حداقل ۳۰۰۰ راکت به سمت اسرائیل آغاز شد و با استفاده از وسایل نقلیه و پاراگلایدر وارد خاک اسرائیل شدند. حمله‌کنندگان با شکستن دیوارغزه-اسرائیل، به پایگاه‌های نظامی حمله کردند و غیرنظامیان را در ۲۱ منطقه از جمله بعری، کفارعزه، نیر اوز، نتیوحاسارا و الومیم را به قتل‌رساندند. ۳۶۴ غیرنظامی هنگام شرکت در جشنواره موسیقی نوا کشته و تعداد زیادی زخمی شدند. ارتش اسرائیل تخمین می‌زند که حدود ۳۰۰۰ شبه نظامی به جنوب اسرائیل حمله کردند و بعداً در آن روز به خاطر شکسته شدن حصارها، شهروندان غزه‌ای بیشتری وارد اسرائیل شدند.منابع اسرائیلی اعلام کردند: مهاجمان در مجموع ۱۱۳۹ نفر را کشتند: ۶۹۵ غیرنظامی اسرائیلی (از جمله ۳۸ کودک)، ۷۱ شهروند خارجی، و ۳۷۳ عضو نیروهای امنیتی. حدود ۲۵۰ غیرنظامی و سرباز اسرائیلی از جمله ۳۰ کودک به عنوان گروگان به نوار غزه برده شدند. هدف اعلام شده برای گروگان‌گیری، مجبور کردن اسرائیل به مبادله آن‌ها با فلسطینیان زندانی بوده است.گزارش‌ها حاکی از آن است که تعداد زیادی تجاوز و تعرض جنسی نیز رخ داده است، اما مقامات حماس دست داشتن جنگجویان خود در آن را رد کرده‌اند. حماس اعلام کرد که این حمله در پاسخ به ادامه اشغال سرزمین‌های فلسطینی توسط اسرائیل، محاصره نوار غزه، گسترش شهرک‌های اسرائیل، افزایش خشونت شهرک‌نشینان اسرائیلی و تشدید تنش‌های اخیر صورت گرفته است. حداقل ۴۴ کشور این حمله را تروریستی اعلام و محکوم کردند، در حالی که برخی از کشورهای عربی و مسلمان، اشغال سرزمین‌های فلسطینی توسط اسرائیل را عامل اصلی این حمله دانستند. برخی از خبرگزاری ها، این روز را خونین‌ترین روز در تاریخ اسرائیل و مرگبارترین روز برای یهودیان از زمان هولوکاست نامیدند. برخی دیگر این حمله را یک نسل‌کشی علیه اسرائیلی‌ها خوانده‌اند.
تاریخ درگیری بین اسرائیل و گروه‌های فلسطینی، از جمله حماس، به دهه‌ها پیش بازمی‌گردد. از زمان تأسیس حماس در سال ۱۹۸۷، این گروه به‌عنوان یکی از بازیگران اصلی مقاومت علیه اسرائیل شناخته می‌شود. در سال‌های اخیر، با افزایش تنش‌ها در غزه و سیاست‌های سرکوبگرانه اسرائیل، حماس تلاش کرده است تا با تقویت توان نظامی خود، جایگاه منطقه‌ای‌اش را ارتقا دهد.
پیش از عملیات، اسرائیل با چالش‌هایی از جمله اختلافات داخلی، افزایش نفوذ ایران در منطقه و تهدیدات حزب‌الله مواجه بود. در مقابل، حماس با محاصره اقتصادی و محدودیت‌های شدید روبه‌رو بود و تلاش می‌کرد حمایت مردمی را جلب کند.
اسرائیل هدف خود را حفظ امنیت داخلی و کاهش تهدیدات خارجی اعلام کرده است. از سوی دیگر، حماس با اعلام اهدافی چون آزادی فلسطین و مقاومت در برابر اشغالگری، به دنبال مشروعیت‌بخشی به اقدامات خود است.
تلویزیون الجزیره گزارشی از گردان های قسام انتشار داد که از زبان عضو شورای فرماندهی این گردان مراحل برنامه ریزی برای عملیات 7 اکتبر را تشریح کرد.او گفت:«در طول برنامه‌ریزی «عملیات 7 اکتبر»یگان اطلاعات ما موفق به دستیابی به یک سند مربوط به فعالیت یگان 8200 مهمترین یگان اطلاعاتی رژیم اشغالگر از طریق نفوذ امنیتی به یکی از سرورهای آن ها شد. این سند مورد مطالعه و تحلیل قرار گرفت و محتوای آن در مسیر برنامه ریزی عملیات گنجانده شد. تصمیم بر این شد که یک برنامه فریب وگمراه سازی استراتژیک برای دشمن اجرا شود. ما به دشمن این تصور را دادیم که تسهیلات را پذیرفته ایم. در حالی که آماده سازی برای نبرد به طور کامل در جریان بود.منطقه عملیاتی طوفان الاقصی مشخص شد، هدف حمله به لشکر غزه ونابودی پایگاه‌ها و موقعیت‌های آن، همچنین هدف قرار دادن نیروهای امنیتی مستقر در شهرک های لشکر غزه و اسیر کردن بیشترین تعداد ممکن از نظامیان دشمن برای آزادی اسرای ملت فلسطین بود.با توجه به گستردگی نبرد و پیامدهای پیش بینی شده آن، برادران در محور مقاومت در جریان جهت گیری کلی قرار گرفتند و امّا زمان دقیق انجام عملیات در محدودترین دایره ممکن نگه داشته شد تا موفقیت حمله تضمین شود. ما عملیات اسیر کردن نظامیان دشمن را در مسیر های ازپیش تعین شده و دور از چشم اشغالگران و فناوری پیشرفته آن ها انجام دادیم. رویکرد ما این بود که با اسرا مطابق تعالیم اسلام رفتار شود. در مقابل، ما مراقب جان اسرای دشمن بودیم و با آن ها به خوبی رفتار کردیم، امّا دشمن از همان روز اول تصمیم به کشتن آن ها گرفت. این موضوع به وضوح در هدف قرار دادن آن ها در شهرک بئیری، بمباران و کشتن «تومرنمرود» افسر جوان اسرائیلی در روزهای اول نبرد و کشتن سه نظامی دیگر در شرق شجاعیه واضح و مشخص بود. دشمن تا به امروز نیز به کشتن اسرا ادامه داده است .»
غافلگیری بیش از حد: برخی تحلیل‌گران معتقدند که میزان موفقیت حماس در نفوذ به خاک اسرائیل و عدم واکنش سریع از سوی نیروهای امنیتی، می‌تواند نشان‌دهنده برنامه‌ریزی قبلی و نوعی تله‌گذاری نظامی اسرائیل باشد.
بهره‌برداری سیاسی: اسرائیل می‌توانست از این حمله برای ایجاد اجماع داخلی و جلب حمایت بین‌المللی استفاده کند.
تهدیدات: افزایش بی‌اعتمادی داخلی، تقویت مواضع حماس در افکار عمومی منطقه.
فرصت‌ها: توجیه اقدامات نظامی شدیدتر علیه غزه و جلب حمایت‌های بین‌المللی.
چالش اصلی اسرائیل، مدیریت فشارهای داخلی و واکنش‌های بین‌المللی به تلفات غیرنظامیان است.
تهدیدات: احتمال حملات تلافی‌جویانه شدید، کاهش حمایت‌های بین‌المللی.
فرصت‌ها: جلب حمایت مردمی و منطقه‌ای، ارتقای جایگاه در محور مقاومت.
مدیریت اوضاع پس از عملیات و حفظ حمایت حامیان منطقه‌ای از مهمترین چالش‌های حماس است.
تأثیرات بر حامیان هر طرف
حامیان اسرائیل
ایالات متحده و اتحادیه اروپا همچنان از اسرائیل حمایت می‌کنند، اما این حمایت ممکن است تحت تأثیر تلفات غیرنظامیان در غزه قرار گیرد.
حامیان حماس
ایران، حزب‌الله و دیگر گروه‌های مقاومت منطقه‌ای، حمایت خود را از حماس افزایش داده‌اند. این حمایت‌ها باعث تقویت محور مقاومت و تضعیف سیاست‌های منطقه‌ای اسرائیل شده است.
زکی شهاب، تحلیگر سیاسی جهان عرب و رئیس دفتر پیشین روزنامه الحیات روی آنتن زنده بی بی سی در تاریخ 1بهمن 1403 گفت: «این یک پیروزی است؛ چرا که باید نگاه کنید به وعده‌ای که نتانیاهو به مردم خودش داد، «تا سال 2023 حماس وجود نخواهد داشت»؛ امّا در سال 2025 منتظر حماس بود که توافق آتش بس را امضاء کند. این یک شکست بزرگ برای نتانیاهو است. رسانه های مختلف و مطبوعات اسرائیل همه شوکه شدند از شکستی که رهبران سیاسی اسرائیل نشان دادند؛ از ناتوانی برای از بین بردن حماس.»
در نقطه مقابل حتی در جبهه داخلی اسرائیل نیز اسحاق برک، ژنرال برجسته اسرائیل با هشدار درباره جنگ قریب‌الوقوع در جامعه اسرائیلی گفت: «حماس و جهاد اسلامی وضعیت خود را به قبل از جنگ برگردانده‌اند امّا ارتش اسرائیل از هم پاشیده است.» و یا «جی بیچور» روزنامه‌نگار اسرائیلی در واکنش به توافق آتش‌بس و استقرار نیروهای حماس در نوار غزه نوشت: «بفرمایید شما در حال تماشای روز بعد از جنگ هستید که نیروهای حماس در سراسر نوار غزه استقرار یافته اند و مانند قهرمان از آن‌ها استقبال می شود. همچنین «منشه امیر»، کارمند رسانه‌ای وزارت خارجه اسرائیل در گفتگو با بی بی سی؛ گفت: «حماس نابود شدنی نبود؛ 66 هزار اسرائیلی آواره شدند؛ ما تلفات زیادی دادیم، بیماری‌های روانی در اسرائیل بسیار زیاد شده؛ همین امروز همه مردم به خاطر حملات موشکی یمن به پناهگاه‌ها رفتند.»
از طرف دیگر، در تبادل اسرا،گفته شده 4 نفر از مبارزان گردان های قسام که روی صحنه کنار چهار نظامی زن اسیر اسرائیلی ایستاده‌اند، سلاح تافور که ویژه نیروهای نخبه ارتش رژیم اسرائیل است در دست دارند. این صحنه یک تحقیر بزرگ برای ارتش اسرائیل ارزیابی شده است. با تحلیل شواهد و قرائن مذکور و بررسی داده‌های فراوانی که هر روز منتشر می‌شود؛ به ویژه با عنایت به تشریح برنامه عملیات توسط فرماندهان قسام، در تطبیق و مقایسه یافته‌های مخالف و موافق و مقابله دو هدف، نابودی حماس از سوی اسرائیل و حمله به لشکر غزه برای گرفتن اسیر نظامی برای آزادسازی اسرای فلسطینی، با وجود خسارت‌های سنگینی که حماس در این عملیات و به خصوص جبهه مقاومت دریافت کرد، می‌توان قضاوت کرد که این عملیات (7 اکتبر 2023) به تصمیم راهبردی حماس نزدیک‌تر و ادله آن قوی‌تر است. همچنین می‌توان دریافت که اقدامات سنگین اسرائیل نیز نشان‌دهنده استفاده از این عملیات برای تامین منافع داخلی و بین‌المللی خود؛ و به ویژه، اسرائیل در صدد فرصت‌سازی از این تهدید برای حذف حماس از اریکه قدرت در غزه به عنوان مهمترین تشکیلات قدرتمند و مورد اعتماد و علاقه قاطبه مردم فلسطین در میان گروه‌ها از یک طرف و فائق آمدن بر تهدید بقاء با حذف مؤلفه های قدرت در محور مقاومت مانند حزب الله لبنان بود. بنابراین در این تحلیل، همه تلاش‌های پیدا و پنهان اسرائیل را می توان، با استفاده از قدرت برتر نظامی و بخصوص هوایی، سرپوش گذاشتن بر جبران شکست‌های اطلاعاتی و امنیتی در عملیات 7 اکتبر2023 و فرصت‌سازی در دل تهدید نام نهاد، نه اقدام مبتکرانه تله‌سازی نظامی.
تگ ها:
نظرسنجی
اخبار مرتبط
اگر جنگ بشود
ایران و عربستان به صلح نزدیک می‌شوند،تهران اگر به نتیجه برسد ریاض پشت حمله نفتکش بوده به راحتی تلافی می‌کند
اولین پرواز تجاری مستقیم از دبی به تل‌آویو انجام شد
عمان و اندونزی کشورهای بعدی برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل هستند
اسرائیل در حال توسعه تنها کارخانه بمب هسته‌ای منطقه است
پربازدیدترین ها
مجموعه سازه گستر گامبرون
شرایط جدیدی برای دریافت کارت اعتباری سهام عدالت اعلام شده که براساس آن شش گروه از سهامداران نمی‌توانند کارت اعتباری بگیرند.
مدیر فناوری اطلاعات و ارتباطات سازمان منطقه آزاد قشم از الکترونیکی شدن مراحل ثبت نام و تمدید کارت شهروندی قشم با هدف کاهش مراجعات حضوری برای کنترل بهتر و مقابله با شیوع ویروس کرونا در جزیره خبر داد.
جدیدترین اخبار
