داستان تکراری سهل‌انگاری مسئولان

ویروس کرونا آنقدر همه را به دردسر انداخته و خود را در نقطه توجه قرار داده است که به زحمت می‌توان از میان خبرهای رسانه‌ها، خبری جز کرونا یافت. این‌ روزها هیچ موضوعی تاب رقابت با کرونا را ندارد. کرونا، همانطور که دست میندازد بیخ گلوی قربانیانش و راه فراری نمی‌گذارد، به‌اجبار تربیون همه خبرگزاری‌ها را نیز اشغال کرده است. خبر سیل سوم فروردین 99 در شرق هرمزگان نیز با وجود خبرهای مربوط به ویروس سرکش کرونا توان قد علم‌کردن نداشت. البته پیش از این نیز سیل‌های این منطقه با کم‌توجهی رسانه‌های بومی مواجه شده بود. نقطه مشترک دو سیل امسال و سال گذشته در شرق هرمزگان، سرریز شدن سدهای بزرگی است که احتمال آن از چشم مسئولان استانی دور مانده بود. اهالی روستاهایی که به‌خاطر باز شدن دریچه سد جگین جاسک و استقلال میناب، خانه‌های‌شان غرق در سیلاب شد هنوز توضیح روشنی از چگونگی اتفاق دریافت نکرده‌اند. از وضعیت دو روستایی که به‌تازگی قربانی سیلاب در استان شد خبری جز تخلیه روستا و خسارت وارده به زیرساخت‌ها منتشر نشد. سیل دی‌ماه سال گذشته، چند روستا را، به‌دلیل سرریز شدن سد جگین و بازکردن اجباری دریچه سد، به زیرآب برد. به گفته‌ی منابع آگاه، درحالی‌که هشدار سرریز شدن سد جگین پیش از آن به مسئولان داده شده بود اما بی‌توجهی به هشدارها در نهایت موجب از بین رفتن خانه و زندگی هزاران نفر در جاسک شد. امسال نیز سد استقلال میناب در فروردین 99 سرریز شد. مشخص نیست پیش از این از سرریز شدن این سد هشداری به مسئولان داده شده بود یا نه. به‌نظر می‌رسد درصورت توجه نکردن به هشدارها در آینده، باز شاهد موضوع تکراری سرریز شدن سدها و خسارت به شهر و روستاها خواهیم بود.

توقف کرونا پشت کوه‌های بشاگرد

بهار از راه رسید. در بحبوحه‌ی خانه‌نشینی خودخواسته، وقتی همگان مشغول بررسی آمار مبتلایان به ویروس کرونا در استان بودند، باران نم نم شروع به باریدن کرد. شدت گرفت. جاده‌ها را از بین برد و بشاگردی‌ها را به قرنطینه اجباری فرستاد. البته آن‌ها همیشه در قرنطینه بوده‌اند. همیشه با شدت باران، کوه و رودخانه‌های فصلی دست به دست هم می‌دهند تا رودخانه هم که از وضعیت راه‌های بشاگرد حرصش می‌گیرد مسیر و جاده‌های ناتوان سرراهش را تخریب کند. به امید اینکه کسی از نزدیک بیاید، ببیند و فکری به‌حال این مردم بکند. مردمی که دیگران مُهر محرومیت را بر چهره‌شان زده‌اند و سوژه عکاسان و مسئولان شده‌اند. مسئولانی که پای کار که می‌رسد می‌گویند منطقه کوهستانی اجازه کار نمی‌دهد یا مردم به محرومیت خو گرفته‌اند. همین راه‌های ناهموار و کوهستان‌های بلند شاید باعث شده که ویروس کرونا هم رغبتی نکند که سری به بشاگرد بزند. نخستین بار، ششم اسفندماه 98 ویروس کرونا وارد استان هرمزگان شد. با سرعت در سراسر استان مبتلا و قربانی گرفت اما تا به امروز پایش به بشاگرد نرسیده است. همه فکر می‌کردند به دلیل شرایط نامناسب و کمبود امکانات بهداشتی در برخی مناطق بشاگرد، احتمال گسترش بیماری در این شهرستان به نسبت منطقه‌های دیگر استان بیشتر است. کرونا هم انگار با این جاده‌هایی که از جاده بودن فقط نامش را یدک می‌کشند نمی‌تواند کار به جایی ببرد.

تنها 101کیلومتر راه آسفالت

بشاگرد شهرستانی است که فقط دو مسیر اصلی‌اش به گوهران و سردشت جاده آسفالت دارد. به گفته‌ی «احمد محمودی»، فرماندار شهرستان بشاگرد، شهرستان بشاگرد تا سال 98، هزار و 667 کیلومتر راه روستایی داشته است. فرماندار بشاگرد اعلام کرده بود که از مجموع راه روستایی، هزار و 487 کیلومتر آن خاکی و سخت‌گذر، 101کیلومتر راه آسفالت، 79 کیلومتر راه شنی بوده است. استاندار هرمزگان، در بهمن‌ماه 98، از هموارسازی جاده‌های بشاگرد تا پایان دولت دوازدهم خبر داد. هر چند احتمال می‌رود که این قول نیز مانند وعده‌های گذشته در مورد جاده‌سازی در بشاگرد هرگز محقق نشود. استاندار به خبرنگار «صبح‌ساحل» گفته بود: «منطقه بشاگرد کوهستانی است. همین موضوع باعث می‌شود که احداث راه هزینه‌بر و مشکل باشد». به گفته‌ی کارشناسان  به‌نظر می‌رسد که بشاگرد با داشتن سهمیه ویژه، بتواند بودجه مناسبی برای احداث راه را به خود اختصاص دهد. نگاهی به کارنامه استانداران مختلف پس از پیروزی انقلاب اسلامی، میزان توجه و تلاش‌شان به وضعیت راه و راهسازی در شهرستان بشاگرد را نشان می‌دهد. توجه ویژه و آبادانی بیشتر بشاگرد از هدف‌هایی بود که موجب شد بشاگرد بدون داشتن زیرساخت‌های لازم از دهستان و بخش به شهرستان تغییر یابد. پیشرفت حلزون‌وار در حوزه راه و شهرسازی بشاگرد، نشان از عدم موفقیت مسئولان استانی تا به امروز است. کم‌توجهی به وضعیت شهرستان از یک باران بحران می‌سازد و به‌دلیل نبود زیرساخت‌های مناسب و عدم اختصاص بودجه به شهرستان، کمک‌رسانی و ترمیم راه‌ها غیرممکن می‌نماید.

داستان تکراری سیل در استان

بعد از سه شبانه‌روز بارندگی، صبح یازدهم فروردین‌ماه 99، خورشید از پشت ابرهای از نفس‌افتاده آسمان، نورش را بر خیابان‌های خالی شهر تاباند. بشاگردی‌ها آن چند روز بارندگی را با دلهره پشت سر گذاشتند. برخلاف بارندگی سوم فروردین که به سیل و سرریز شدن سدهای شمیل بندرعباس، استقلال میناب و جگین جاسک انجامید، آن بارندگی خسارت قابل توجهی نداشت. طغیان رودخانه‌های فصلی، تنها مسیر جاسک-میناب و جاسک-بشاگرد را مسدود کرد. بشاگرد این‌بار از این باران جان سالم به‌ در برد. رسانه‌های محلی چون طغیان رودخانه و انسداد راه در بشاگرد و شرق هرمزگان دیگر خبر تازه‌ای نیست، کمتر به موضوع پرداختند. سردشت بشاگرد با28.1 میلی‌متر ، در بارندگی سوم فروردین 99، بیشترین بارش باران استان هرمزگان را داشت. بر اثر آن، رودخانه جغین طغیان کرد. راه روستاهایی با جمعیتی نزدیک به هفت هزار نفر مسدود شد. مسیر بشاگرد-جاسک نیز به‌دلیل طغیان رودخانه شریفی مسدود شد. روستاهای تمبک بالا و پائین به‌دلیل سرریز شدن سد استقلال میناب قربانی سیلاب و تخلیه شد. رودخانه حسن‌لنگی میناب هم طغیان کرد و روستا خسارت بسیاری دید. متاسفانه سیل سوم فروردین 99 جان چهار نفر را در استان گرفت. این اولین‌بار نبود که به‌دلیل نبود پل در جاده و به‌علت عبور اجباری از آب‌نما در روز بارانی، رودخانه‌های فصلی قربانی می‌گرفت.

پل را نساختند، آب آن‌را برد

بخشدار گافر و پارامون شهرستان بشاگرد، سوم فروردین امسال از تخریب پل موقت لوله‌ای در حال ساخت در این بخش خبر داد. پل که نه، همان تنها لوله‌ای که بعد از سیل دی‌ماه 98 نصب کرده بودند. کل اقدم‌های دولت پس از سیل بشاگرد، نصب بخشی از پل موقت بود که آن تکه پل را هم آب برد تا خیال همه بشاگردی‌ها راحت شود که خبری از تغیر نیست. به گفته‌ی «امید رنجبر»، بخشدار گافر و پارامون، آنقدر در ساخت پل تاخیر کردند که سیل خرابش کرد. پس از آن روابط عمومی اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان، ششم فروردین‌ماه اعلام کرد که پل موقتی بر روی رودخانه جگین، که در فاصله 50 کیلومتری سردشت، مرکز شهرستان بشاگرد، احداث خواهد شد. به گفته‌ی «یوسف عابدینی»، مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان، 80 درصد کار انجام شده است که بعد از تعطیلات نوروز، با شروع کار، کمتر از یک‌ماه به بهره‌برداری خواهد رسید. ستاد مبارزه با ویروس کرونا تا درحال حاضر بیشتر فعالیت‌های اقتصادی و عمرانی را لغو کرده است. معلوم نیست که 20 درصد باقی‌مانده از احداث پل در بشاگرد قرار است کی انجام شود. البته اگر تا آن موقع ابزار و وسایل‌های این پل را نیز قبل از احداث آب نبرد.

سرریز  شدن سد و پرسش‌های بی‌پاسخ

سیل سوم فروردین راه 40 روستای بشاگرد را مسدود کرد. باز روز از نوروزی از نو. روستایی‌ها در قریه‌شان محبوس شدند. این‌بار هم کسی سراغی از بشاگرد نگرفت. انتظار بیش از این نیز نمی‌رفت. مثل همیشه با هر موادغذایی که توانسته بودند ذخیره کنند، سر کردند. کمی آنطرف‌تر دو روستای میناب درگیر سیلاب شد. سد بزرگ استقلال میناب پس از سال‌ها سرریز شد.‌ دو روستای میناب، مانند روستاهای جاسک در سیل دی‌ماه 98، به علت باز کردن دریچه سد خسارت دید. پرسش بی پاسخ مانده اینکه چگونه یک سد به این وسعت با بارندگی چندساعته پر می‌شود که مسئولان غافلگیر شدند؟ وقتی سازمان هواشناسی چند روز پیش از بارندگی، از احتمال سیل و بارش شدید باران در استان هشدار داد، مسئولان استان چرا آن‌را نادیده گرفتند؟ شرایط پیش آمده مصداق ضرب‌المثل« تا سه نشه بازی نشه» است. درصورت ادامه روند مدیریت ضعیف، باید منتظر سومین سد استان شویم که به‌زودی سرریز شود و آتش به جان مردمی بزند که کمرشان زیر فشار اقتصادی خم شده است. مردمی که هر از چندگاهی به‌دلیل سهل‌انگاری مسئولان، آنچه را که با زحمت به‌دست آورده‌اند، به‌راحتی از دست می‌دهند.